شهر سوخته

در این جا برای شما مطالبی درمورد شهر سوخته آورده ام

اسرار شهر سوخته زابل که بهشت باستان شناسان دنیا نام گرفته همچنان برای بشر پنهان مانده است.
شهری که روزگاری مرکز تجاری، صنعتی مردم در پنج هزار سال قبل بود امروز به عنوان محوطه سوخته نام برده شده و هر سال بخشی از اسرارش برای همگان آشکارمی‌شود.
شهرسوخته زابل شهری پنج هزارساله در دل کویراست که با آشکار شدن اسرار نهفته‌اش در هر فصل کاوش توسط باستان شناسان ، مردم دنیا و به خصوص محققان را حیرت زده می‌کند.
با گذر در محور زابل به زاهدان در ‪ ۵۵‬کیلومتری زابل و در حاشیه جاده ، تپه‌هایی مرتفع مشاهده می‌شود که در کویر خشک و سوزان سیستان خودنمایی می کند.

کاخ شهر سوخته نخستین بخش از تمدن کهن این محوطه منحصر به فرد است که در زوایای مختلف هر رهگذری را بی‌گمان به سوی خود می‌کشاند.
باستان شناسان و محققان داخلی و خارجی با دستان پرتوان و اندیشه خود تاکنون توانسته‌اند اسرار و رازهای نهفته‌ای را از نحوه سکونت مردمان پنج هزار سال قبل در محوطه‌ای که معلوم نیست آن زمان چه نام داشت کشف کنند.
شهرباستانی سوخته متعلق به ‪ ۳۲۰۰‬قبل ازمیلاد ابتدا توسط باستان شناسان و محققانی ازایران و ایتالیا در سال ‪ ۱۳۴۶‬شمسی به سرپرستی "موریسیو توزی" مورد کاوش و تحقیق قرار گرفته است.
شهرسوخته در همجواری یکی از دلتاهای رود هیرمند قرار دارد و از مهمترین مراکز دوران مفرغ در شرق ایران بشمار می‌رفت.
این شهر با ‪ ۱۵۰‬هکتار وسعت پس از ‪ ۹۰۰‬سال رونق و شور و نشاط به یک‌باره و به صورت ناگهانی از بین رفته است.
براساس آثار موجود و مکشوفه باستانی، سرزمین سیستان و بخصوص شهر سوخته از گذشته‌های دور دارای تمدن و فرهنگ بسیار شکوفا بوده‌است.
این منطقه به لحاظ موقعیت خاص اقلیمی، سیاسی و فرهنگی مرکز ارتباطات تمدن‌های بزرگ ماوراالنهرین، بین النهرین و هند و چین به شمار می‌رفته است.

اندک شهرهای باستانی شامل شوش ، تپه ملیان در ایران و موهنجارو در پاکستان تنها از لحاظ قدمت با شهر شهرسوخته زابل برابری دارند.
بر اساس کاوش‌های انجام شده تاکنون شهرسوخته زابل از پنج بخش شامل گورستان، منطقه مسکونی، بناهای یادمانی ، صنعتی و بخش مرکزی تشکیل شده است.
شهرسوخته و تمدن هوشمند و خلاق آن به عنوان بزرگترین استقرار شهرنشینی درنیمه شرقی فلات ایران نمونه‌ای منحصر به فرد و حکایت گر واقعی علم، صنعت و فرهنگ گذشته‌های دور سیستان است.
پس از پیروزی شکوهمند انقلاب، کاوش‌های جدی این محوطه بی‌نظیر توسط هیات ایرانی به سرپرستی دکتر "سیدمنصور سید سجادی " آغاز شد تا اسرار پنهان شده در کویر سیستان به جهانیان معرفی شود.
شهرسوخته تاکنون با فعالیت باستان شناسان و محققان با انجام ‪ ۹‬فصل کاوش به جهانیان معرفی شده است.
البته کارشناسان معتقدند که تاکنون با انجام این ‪ ۹‬فصل تنها چهار درصد از شهر سوخته مورد حفاری و تحقیق قرار گرفته است.
آثار بدست آمده از فصول مختلف کاوش در شهر سوخته وجود علوم و صنایع مختلف را در این مکان برای مردم دنیا به اثبات رسانده است.
علم ریاضیات با کشف خط کشی از چوب آبنوس با دقت نیم میلیمتر، صنعت جواهرسازی، هوش بالا با کشف انواع بازی‌های فکری، پزشکی با انجام نخستین عمل جراحی مغز و سزارین و دامداری نمونه‌ای از افتخارات ساکنان سرزمین سیستان و به ویژه شهر سوخته در پنج هزار سال قبل است.
مهمتر از همه کشف جامی که بر روی آن نخستین انیمیشن دنیا حکاکی شده اهمیت شهر سوخته زابل را چنان زیاد کرده که روز به روز بر تعداد علاقه- مندان به تاریخ و تمدن سیستان افزوده است.
این جام نقش بزی را نشان می‌دهد که با پنج حرکت برای خوردن برگ به بالای درخت می‌پرد.
خودکفا بودن اقتصاد در شهر سوخته یکی از نکته‌های مهم است که کمتر می توان در محوطه‌هایی با قدمت مشابه جست و جو کرد.
شواهد مکتوب نشان می‌دهد که پیش از آغاز کاوش‌های شهر سوخته بسیاری از باستان شناسان بر این باور بودند که مراکز فرهنگی وتمدنی در میان رودان و جنوب غربی ایران واقع شده است.
در واقع دوره‌های دوم و سوم که مربوط به اواسط دوران مفرغ است دوره‌های شکوفایی شهر سوخته بشمار می‌روند.
وجود اشیا و سنگ‌هایی که مواد اولیه آن متعلق به منطقه شهر سوخته نیست نشان می‌دهد که شهر سوخته در دوره زندگی فعال خود با تعدادی از شهرها و مراکز باستانی همزمان روابط اقتصادی محکمی داشته است.
سرپرست تیم باستان شناسی بین‌المللی شهرسوخته زابل در آخرین فصل کاوش در مورد آخرین یافته‌های کاوش دراین شهرباستانی به خبرنگارایرنا گفت : تحقیقات بر روی آثار مکشوفه از مناطق مسکونی و گورستان شهر سوخته نشان می دهد مردم این شهر در چهار دوره استقراری بین سال‌های ‪ ۱۸۰۰‬تا ‪ ۳۲۰۰‬قبل از میلاد سکونت داشته اند.
دکتر سیدمنصورسید سجادی یکی از دلایل نامگذاری شهرسوخته به این نام را سوختن شهر طی دو مرحله در ‪ ۲۷۰۰‬و ‪ ۲۴۰۰‬قبل از میلاد ذکر کرد.
وی ادامه داد: تا پیش از آغاز کاوش در شهرسوخته، بسیاری از باستان شناسان و محققان بر این باور بودند که مراکز فرهنگی و تمدنی تنها در میان رودان، بین النهرین و جنوب غربی ایران قرار دارد.
سرپرست تیم باستان شناسی بین‌المللی شهرسوخته زابل افزود : عمده فعالیت باستان شناسان و محققان در فصل نهم، کاوش در گورستان، بناهای یادمانی و منطقه مسکونی متمرکز بوده است.
سجادی بابیان اینکه کاوش کامل در شهر سوخته چهار نسل به طول می‌انجامد، گفت: باستان شناسان در طول فصول کاوش تاکنون تنها توانسته‌اند درصد کمی از این شهر باستانی را مورد کاوش و تحقیق قرار دهند.
وی افزود: برای انجام هر فصل کاوش در شهر سوخته حداقل دو سال مطالعه نیاز است.
وی حضور ‪ ۱۶‬نفر فارغ التحصیل بومی دانشگاه زابل و زاهدان همراه باستان شناسان برای انجام کاوش را یکی از موارد مهم در فصل نهم کاوش ذکر کرد و گفت : نیروهای بومی این استان از استعداد خوبی برخوردار هستند.
سرپرست تیم باستان شناسی بین‌المللی شهر سوخته زابل همچنین حضور متخصصانی از کشورهای خارجی برای انجام کاوش و تحقیق بر آثار کشف شده را بسیار مهم دانست و افزود: هیچ زمان یک تیم به تنهایی نمی‌تواند به نتایج درست و اهداف کلی برسد.
سجادی ادامه داد: هر ساله در فصول کاوش در شهر سوخته از محققانی در رشته های گیاه باستان شناسی، زمین شناسی، انسان شناسی، جغرافیای طبیعی و پزشکی کمک گرفته می‌شود. سرپرست تیم باستان شناسی بین‌المللی شهر سوخته در عین حال این محوطه و به ویژه گورستان آن را به دلیل وجود اشیا و ابزار مختلف بسیار غنی تر از دیگر محوطه‌های باستانی توصیف کرد.
سجادی اظهارداشت: درگورستان شهرسوخته انواع مختلف گیاهان، مواد غذایی سفال ، ابزار بازی ،انواع پارچه رنگی و وسایل آرایشی کشف شده که این خصوصیات شهرسوخته را نسبت به دیگر محوطه‌های باستانی متمایز می‌کند.
وی بیان کرد: با تحقیقات بر روی پارچه‌های رنگی کشف شده در شهرسوخته به این نتیجه رسیدیم که بزرگترین مجموعه پارچه و مواد اورگانیکی دنیا در این شهر وجود دارد.
او پارچه‌های کشف شده درشهرسوخته زابل را بیش از ‪ ۱۲‬نوع عنوان کرد و گفت: تحقیقات بیشتر برروی این پارچه‌ها همچنان ادامه خواهد داشت.
وی شهر سوخته را از لحاظ تقسیم بندی در بین دیگر محوطه‌های باستانی دنیا بی نظیر دانست و افزود : تقسیم بندی محله‌های مختلف شامل منطقه سکونت ، بناهای یادمانی و محل کارگاهای صنعتی مساله‌ای است که درهیچ شهر باستانی وجود ندارد.
وی ادامه داد: تحقیقها نشان می‌دهد که نزدیک به ‪ ۴۰‬هزار قبر با بیش از چهارمیلیارد ماده فرهنگی در گورستان ‪ ۲۵‬هکتاری این شهر وجود دارد.
او گفت: دو نمونه ازگورهای کشف شده درگورستان شهرسوخته سردابه‌ای و بقیه ساده بوده است.
وی اضافه کرد: تاکنون ‪ ۹‬نمونه گور و نحوه تدفین مردگان در شهرسوخته زابل کشف شده‌است.
پایگاه بین‌المللی شهر سوخته زابل از سال گذشته فعالیت حرفه‌ای خود را به نحو چشمگیری در منطقه سیستان در ‪ ۵۶‬کیلومتری زابل آغاز کرده است.
این پایگاه با بهره‌گیری از کارشناسان مجرب در بخشهایی از جمله باستان شناسی، رایانه، انسان شناسی و ثبت توانسته نقش بسزایی در معرفی و شناخت هر چه بهتر شهر سوخته به دنیا ایفا کند.
مدیر پایگاه بین‌المللی شهر سوخته زابل در گفت و گو با ایرنا گفت: طرح جامع شهر سوخته در حال اجراست.
علیرضا خسروی افزود: در اجرای این طرح برنامه‌ها و اقدامهای مختلفی از جمله طبقه بندی سفال ، تهیه بانک اسناد و مدارک و شناسایی تپه‌های اقماری اجرا می‌شود.

وی ادامه داد: برای نخستین بار با مشخص شدن جایگاه اعتباری ویژه برای پایگاه بین‌المللی شهر سوخته این پایگاه و محوطه آن توسعه می‌یابد.
او اظهارداشت: با پیگیری مدیر کل میراث فرهنگی و گردشگری سیستان و بلوچستان و به خصوص حمایت استاندار اعتبار ویژه‌ای به پایگاه شهرسوخته اختصاص یافته است.
مدیر پایگاه بین‌المللی شهرسوخته گفت: بخشی از اعتبار برای ساماندهی محوطه و اجرای طرح جامع مطالعاتی این شهر تخصیص یافته است.
خسروی افزود: پایگاه بین‌المللی شهرسوخته بزودی به یک مرکز بزرگ پژوهشی تبدیل خواهد شد.
وی همچنین از تهیه نقشه دیجیتالی شهر سوخته خبر داد و اظهارداشت: پس از شناسایی تپه‌های اقماری شهر سوخته نسبت به تهیه این نقشه اقدام می‌شود.
مدیر پایگاه بین‌المللی شهر سوخته زابل گفت: تاکنون ‪ ۲۰۵‬تپه اقماری در این محوطه کشف شده است.
خسروی با بیان اینکه ‪ ۱۰۳‬تپه از مجموع تپه‌های کشف شده مربوط به امسال است، اظهارداشت: شهرسوخته زابل از حیث کشف تپه‌های اقماری در بین شهرهای باستانی کشور رکورد دار است.
خسروی ابراز امیدواری کرد که در مجموع بیش از یک هزار تپه اقماری در این شهر باستانی شناسایی شود.
وی بیان کرد: تلاش می‌شود تا پایان امسال ‪ ۴۰۰‬تپه اقماری در این منطقه تاریخی مورد شناسایی قرار گیرد.
کارشناسان معتقدند که ساکنان شهر سوخته به علت همراه گذاشتن اشیا، ابزار کار، موادغذایی و آرایشی در گور مردگانشان به زندگی پس از مرگ اعتقاد داشته اند.
سرپرست تیم باستان شناسی بین‌المللی شهر سوخته گفت: کشف مهرهای استوانه‌ای و مسطح نشان از بالابودن اقتصاد ساکنان شهر سوخته دارد.
سجادی افزود: البته بیشتر مهرها در گورهای زنان شهرسوخته یافت شده که نشان می‌دهد اقتصاد این شهر در آن زمان در اختیار این قشر بوده است.
سجادی ادامه داد: در دنیای باستان از مهرها به عنوان ابزار کنترل اقتصاد جوامع یاد می‌شود.
او گفت: دربرخی موارد، مهرهای شاخصی کشف شده که سوراخی به اندازه رد شدن یک تارموی انسان از آن وجود دارد.
وی بابیان اینکه تاکنون طی ‪ ۹‬فصل کاوش کتیبه و یاآرشیو این شهرکشف نشده است، افزود: درصورت پیدا شدن این کتیبه می‌توان اطلاعات دقیقی از این محوطه منحصر به فرد بدست آورد.
سرپرست تیم باستان شناسی شهر سوخته اضافه کرد: تحقیقات نشان می‌دهد که ساکنان شهرسوخته به دیگر نقاط پیام ارسال می‌کردند.
وی جمعیت شهر سوخته در پنج هزار سال قبل را بر اساس تحقیقهای صورت گرفته بیش از ‪ ۱۲‬تا ‪ ۱۵‬هزار نفر ذکر کرد. او ادامه داد: در فصل نهم کاوش ، غیر از حفاری‌های مرکزی گورستان تعداد شش گمانه ‪ ۱۰۰‬متری در شهر سوخته حفر و مورد کاوش قرار گرفته است.
وی گفت: پارسال دربخش مرکزی گورستان ‪ ۱۰۹‬قبر مورد حفاری قرار گرفت که در نهایت ‪ ۱۴۲‬اسکلت پیدا شده است.
سرپرست تیم باستان شناسی بین‌المللی شهر سوخته اعلام کرد: سال گذشته در فصل نهم کاوش تعداد قبور حفاری شده نسبت به دیگر فصل‌ها بیشتر بود.
سجادی ادامه داد: البته اسکلت‌های پیدا شده داخل قبور در فصل نهم شکسته و پوسیده بود.
وی افزود: برای باستان شناسان پوسیدگی و شکسته بودن اسکلت‌ها و اشیا نمی تواند از لحاظ علمی و فنی مانعی در تحقیق باشد.
وی بااشاره به کشف دو سبد حصیری در گورستان شهر سوخته زابل اظهارداشت : این دوسبد نیز در گورستان شهرسوخته در کنار گور دختر جوانی کشف شده است.
وی بااشاره به مشخصه‌های ظاهری این دو سبد گفت: این سبدها از جنس حصیری با استفاده از نی‌های دریاچه هامون بافته شده‌اند و به طور کامل سالم است.
سرپرست تیم باستان شناسی بین‌المللی شهرسوخته زابل بابیان اینکه این دو سبد یا زنبیل تنها نمونه‌های واقعی در هزاره سوم قبل از میلاد است، افزود: در داخل این سبدها توده پارچه‌ای بسیار ظریف سوخته و نیز یک کیسه چرمی پیدا شده است.
سجادی دلیل سالم ماندن سبدهای حصیری در گورستان شهرسوخته را خاک مناسب و شرایط آب و هوایی این محوطه ذکر کرد.
وی ادامه گفت: تاکنون کتب متعددی به زبان‌های روسی ، فارسی، انگلیسی، آلمانی و فرانسوی از یافته‌ها و خصوصیات منحصر به فرد شهر سوخته چاپ و منتشر شده است.
شهر سوخته از لحاظ تحقیقات انسان شناسی نیز برای کارشناسان و محققان آزمایشگاهی منحصر به فرد به شمار می‌رود.
این محوطه تاریخی بهترین پایگاه باستان شناسی دنیا برای انجام تحقیقات بر روی منابع انسانی است.
در گورستان شهر سوخته انواع اسکلت‌ها از یک تا ‪ ۱۰۰‬درصد پوسیدگی یافت شده است.
به دلیل وجود خاک مناسب ، اسکلت‌های سالم متعددی نیز در گورستان شهر سوخته پیدا شده است.
باستان شناسان توانسته‌اند در فصول مختلف کاوش ‪ ۵۰۰‬اسکلت انسان در سنین و اندازه‌های مختلف از گورستان کشف کنند.

تحقیقات کارشناسان و انسان شناسان نشان می‌دهد که وجود بیماری ستون فقرات و چسبندگی مهره‌ها عارضه‌ای مشترک بین زنان و مردان این شهر پنج هزار ساله بوده است.
قدیمی‌ترین اسکلت یافت شده از گورستان شهر سوخته متعلق به مردی با قد یک متر و ‪ ۹۰‬سانتی متر است.
ایجاد نخستین کارگاه دایمی مرمت آثار فرهنگی یکی دیگر از اقداماتی بود که در پایگاه بین‌المللی شهر سوخته ایجاد شده است.
ایجاد این کارگاه که دانشجویان رشته مرمت دانشگاه زابل نیز همکاری دارند گام مهمی برای شناسایی هر چه بیشتر قابلیت‌های سیستان است.
آثار کشف شده و شواهد موجود نشان می‌دهد که زنان شهر سوخته در پنج هزار سال قبل در کنار مردان سرگرم امور معاش زندگی بوده‌اند.
درشرایط حاضر که نزدیک به دو هزار سال از پایان استقرار انسان در شهر سوخته زابل گذشته انواع سفالینه‌ها و ظروف سنگی شکسته در سطح محوطه وسیع این شهر پیدا می‌شود.
این ظروف و سفالینه‌های شکسته به همراه انواع پارچه، حصیر و چوب نشان می دهد که این سرزمین روزگاری یکی از نقاط غنی جهان در پنج هزارسال قبل بوده است.
طراحی تمبر نخستین انیمیشن کشف شده جهان در شهر سوخته یکی از آخرین برنامه‌های شاخص کارشناسان پایگاه بین‌المللی این محوطه است که با موفقیت انجام شد.
بر روی این تمبر نقشه شهر سوخته به همراه جام منقش به تصویر طراحی شده است.
فصل دهم کاوشهای باستانشناسی بزودی با حضور کارشناسان این رشته در شهر سوخته آغاز می‌شود تا بار دیگر اسراری نهفته از دل خروارها خاک بیرون کشیده شود.